زخم های باز بسیار خطرناکی وجود دارند که هر یک می توانند آسیب های سنگین و ناهنجاری را به بدن انسان وارد کنند. در این بین زخم‌های شریانی و وریدی جزو زخم هایی به شمار می روند که آثار مخرب آن ها بسیار بیشتر دیده می شود. این دو زخم از جمله زخم های باز هستند که اغلب در اندام های تحتانی بدن انسان ایجاد خواهند شد. نحوه ایجاد هر یک از این زخم ها متفاوت است اما شباهت هایی میان تشکیل این زخم ها نیز وجود دارد. در علم پزشکی زخم های شریانی با نام زخم ایسکمیک نیز شناخته می شوند. همچنین زخم های وریدی با نام استاز وریدی توسط پزشکان معرفی می گردند. شباهت ها و ارتباطات این دو زخم باعث شده تا اکثریت پزشکان آن ها را در یک دسته قرار دهند.

در سال های گذشته مراجع پزشکی گوناگونی به منظور اطلاع رسانی از پاتوفیزیولوژی زخم‌های شریانی و وریدی و همچنین نحوه درمان و مدیریت آن ها، تاسیس شده اند. این مراکز به شما کمک می کنند تا در حین مواجه شدن با چنین عارضه هایی بتوانید به ارائه بهترین عکس العمل بپردازید. فراموش نکنید که زخم‌های شریانی و وریدی در صورت عدم رسیدگی مناسب می توانند خطرات جدی را برای شما به همراه داشته باشند.

مروری بر زخم‌های شریانی و وریدی

برای درک هرچه بهتر زخم‌های شریانی و وریدی، نیاز است تا حتما اطلاعاتی را در رابطه با تفاوت این دو زخم داشته باشید. تفاوت زخم‌های شریانی و وریدی شامل چهار بخش می شود. این نوع از زخم ها دارای تفاوت در بخش های علل تشکیل، طبقه بندی، نحوه درمان و علائم هستند. این مسئله بدین معناست که تفاوت های زیادی بین این دو زخم وجود دارد و نمی توان آن ها را یکسان معرفی کرد. پزشکان برای رفع این زخم ها به سراغ راهکارهای گوناگونی می روند که هر یک دارای بازدهی متفاوتی هستند. همچنین باید بدانید که صدمات حاصل از این دو زخم مربوط به بخش عروقی می شود. در هر دو زخم شاهد ظهور زائده در اندام هایی همچون پای بیمار خواهیم بود.

مکانیسم تشکیل زخم‌های شریانی و وریدی نیز متفاوت است. تشکیل هر یک از این زخم ها وابسته به عوامل گوناگونی می باشد. با این حال ایجاد زخم‌های شریانی و وریدی بدین گونه است.

• مکانیسم ایجاد زخم‌ های شریانی ناشی از عدم انتقال خون از قلب به سایر اندام های بدن مربوط می شود. این موضوع صدمه به بخش عروقی بدن را در پی دارد که می تواند منجر به ایجاد زخم های سنگینی مانند زخم های شریانی شود.
• مکانیسم تشکیل زخم های وریدی بدین گونه نیست. زخم های وریدی هنگامی تشکیل خواهند شد که خون کافی به قلب نرسد. این مسئله بدین معناست که دریچه های لانه کبوتری توانایی ندارند و عارضه وریس رخ می دهد. این مسئله مرتبط با سیاه رگ بدن انسان است.

پاتوفیزیولوژی زخم‌های شریانی

برای آشنایی هرچه بهتر با زخم‌ های شریانی یا زخم ایسکمیک، نیاز به آگاهی لازم در رابطه با پاتوفیزیولوژی این زخم خواهید داشت. مکانیسم اصلی تشکیل زخم های شریانی مربوط به تشکیل پلاک های خونی و ضخیم شدن رسوب های گوناگون در رگ بدن می شود. هنگامی که رگ اندام های مختلف دچار انسداد شود، قسمت عروقی بدن انسان تحت تاثیر قرار می گیرد. به بسته شدن رگ های خونی توسط رسوبات مختلف و پلاک های خونی، تصلب شرایین یا آترواسکلروز گفته می شود. هنگامی که تصلب شرایین در رگ های خونی رخ می دهد، اکسیژن رسانی به صورت کامل مختل شده و همچنین بافت های مختلف بدن انسان از کم خونی بهره مند خواهند شد. بنابراین دلیل به وجود آمدن زخم ایسکمیک مربوط به تصلب شرایین می شود. در چنین حالتی جریان خون کمتر شده و بافت های گوناگون دچار حالت نکروز می شوند.

پاتوفیزیولوژی زخم‌های وریدی

به منظور شناسایی هرچه بهتر زخم‌های شریانی و وریدی، نیاز است تا فیزیوپاتولوژی زخم وریدی را نیز به خوبی تحلیل کنید. مکانیسم اصلی تشکیل  زخم وریدی مربوط به پرفشاری خون می شود. میزان نرمال فشار وریدی بین 2 تا 8 میل بوده که در اثر عواملی همچون نارسایی قلبی، ترومبوز، ایجاد تغییر در حجم خون و …، زخم های وریدی تشکیل می گردد. این موضوع ارتباط مستقیمی را با نارسایی وریدی دارد و نشان دهنده عدم توان کافی بدن برای رساندن خون به قلب می باشد.

بی کفایتی قابل توجه دریچه های لانه کبوتری که در انتقال هرچه بهتر خون تاثیر مهمی را دارند، از دیگر عامل های تاثیرگذار در ایجاد زخم وریدی به شمار می رود. واریس نیز از جمله عامل های موثر در ایجاد این عارضه است. قرارگیری تمامی عوامل ذکر شده در کنار یکدیگر باعث می شود تا زخم های وریدی روز به روز شرایط حادتری را پیدا کنند. توجه داشته باشید که درمان به موقع این نوع از زخم ها، باید اولویت بیماران قرار بگیرد.

تشخیص و ارزیابی زخم‌های شریانی و وریدی

معمولا پزشکان متخصص برای ارزیابی و تشخیص زخم‌های شریانی و وریدی به سراغ راهکارهای گوناگونی می روند. استفاده از روش های بالینی که مربوط به دانش پزشکان می شود، در تشخیص هرچه بهتر این نوع از عارضه ها تاثیر مستقیمی را دارد. پزشک به وسیله تصویربرداری های انجام شده بر روی زخم و به وسیله مطالعات بالینی صورت گرفته، متوجه شرایط زخم‌های شریانی و وریدی خواهد شد. توجه داشته باشید که در این مرحله دانش پزشک می تواند به کمک او بیاید و به وسیله روش های تشخیص از طریق ظاهر زخم مانند رنگ پوست و تصویربرداری های تخصصی به تشخیص دقیق شرایط زخم‌های شریانی و وریدی بپردازد.

پس از تحلیل کامل زخم‌های شریانی و وریدی، نوبت به ارزیابی زخم خواهد رسید. پزشک در این مرحله به سراغ قراردهی این زخم در طبقه بندی مخصوص خواهد رفت. در چنین شرایطی زخم شریانی و وریدی با توجه به شدت زخم در یک طبقه مخصوص قرار می گیرند. طبیعتا روش های درمانی اعمال شده در این شرایط برای هر یک از زخم ها متفاوت خواهد بود.

مدیریت و درمان زخم‌های شریانی

پزشکان متخصص حوزه زخم‌های شریانی و وریدی همواره تلاش می کنند تا مدیریت زخم های ذکر شده را مطابق با علم پزشکی روز دنیا انجام دهند. به کار گیری روش های درمانی محافظه کارانه تاثیرات مثبت و ارزشمندی را دارد. با این حال در بسیاری از شرایط، شدت زخم باعث می شود تا پزشک به سراغ جراحی برود. از جمله جراحی های متداول برای رفع زخم شریانی می تواند به جراحی آنژیوپلاستی، پیوند عروق، جراحی ترمیمی و … اشاره داشت. روش های درمانی فوق باید زیرنظر پزشکان متخصص اجرا شود تا نتیجه نهایی حاصل شده منجر به بهبود کیفیت زندگی افراد گردد.

از جمله روش‌های محافظه کارانه به منظور افزایش اکسیژن رسانی به اندام های مختلف و بازگردانی جریان خون می توان به موارد زیر اشاره داشت.

• استفاده از روش های اکسیژن رسانی و بازگردانی خون مانند اوزون تراپی
• به کار گیری روش هایی همچون هایپر باریک
• شستشوی مداوم و ضدعفونی کردن زخم شریانی با استفاده از داروهای ضدعفونی کننده که تاثیرات مثبت زیادی را دارند.
• استفاده از پانسمان های مرطوب و مناسب که شرایط زخم را بهبود می بخشد.

فراموش نکنید که مدیریت زخم‌های شریانی باید با بیشترین دقت صورت بگیرد. پزشکان تلاش می کنند تا با استفاده از روش علمی بروز، سرعت روند بهبودی را بیشتر کنند.

مدیریت و درمان زخم‌های وریدی

برای درمان زخم های وریدی نیز پزشکان تلاش خواهند کرد تا پروسه درمان را به صورت کامل مدیریت و کنترل کنند. معمولا اولویت متخصصین در این شرایط نیز درمان محافظه کارانه زخم ها خواهد بود تا نتایج ارزنده تری حاصل شود. البته در بسیاری از شرایط پزشک ملزم جراحی زخم وریدی خواهد شد و شما ادامه معالجه نیاز به عمل جراحی خواهد بود. برخی از روش های محافظه کارانه برای رفع زخم وریدی شامل ترک سیگار و دخانیات، بالا نگه داشتن پا از سطح بدن، شستشو و ضد عفونی کردن زخم به صورت مداوم با استفاده از میکروارگانیسم ها و … می باشد. این فرآیند در درمان زخم وریدی نقش اثرگذاری را داشته و باعث خواهد شد تا زخم وریدی به صورت کامل رفع گردد. از دیگر راهکارهای مناسب برای درمان زخم وریدی می توان به موارد زیر اشاره داشت.

• درمان های فشاری که شامل بانداژ صحیح اندام آسیب دیده می شود و از درمان های اولیه است.
• استفاده از پانسمان های مناسب مانند جوراب واریس
• کنترل وزن و کاهش آن در صورت صلاح دید پزشک
• جراحی کاهش رفلاکس وریدی
• دبریدمان زخم وریدی
• اسکلروتراپی برای درمان مویرگ ها
• به کار گیری کمپرس های الاستیک

پیشگیری از زخم‌های شریانی و وریدی

قطعا استفاده از راهکارهای پیشگیری از زخم‌های شریانی و وریدی می تواند نتایج موثر و ارزشمندی را در جلوگیری از بروز این عارضه داشته باشد. در همین راستا تمامی بیماران باید اطلاعات تکمیلی را در رابطه با جلوگیری از این عارضه به دست بیاورند. برخورداری از آگاهی لازم در رابطه با زخم شریانی و وریدی باعث می شود تا حد ممکن از این بیماری ها جلوگیری شود.

• برخورداری از تغذیه و رژیم غذایی سالم طبق نظر متخصصین تغذیه
• ترک کامل دخانیات و مشروبات الکلی که تاثیر مستقیمی را در انسداد رگ های خونی عروقی دارند.
• برخورداری از فعالیت بدنی بسیار مناسب و تحرک لازم
• کنترل و مدیریت فشار خون به صورت منظم طبق دستور پزشک

تمامی عوامل ذکر شده می توانند در جلوگیری از زخم‌های شریانی یا وریدی تاثیرات مستقیمی را بگذارند.