یکی از اتفاقات تلخی که می تواند برای هر یک از انسان ها به وجود بیاید و همچنین زندگی افراد را تحت تاثیر قرار دهد، زخم است. زخم ها شاید در ذهنیت اولیه افراد چندان تلخ نباشند اما هنگامی که بیشتر با انواع زخم آشنا می شویم، از تاثیرات منفی آن ها مطلع خواهیم شد. در میان انواع زخم هایی که ممکن است به آن ها مبتلا شویم، زخم فشاری یا بستر به عنوان یک زخم معروف تر به شمار می رود. قطعا نام زخم بستر یا فشاری را شنیده اید و اطلاعات کمی را در رابطه با آن دارید. این زخم می تواند تاثیرات منفی بسیار زیادی را در زندگی روزمره افراد بگذارد و به شکل قابل توجهی به کاهش کیفیت زندگی نیز بپردازد.
در سال های گذشته مراجع پزشکی گوناگونی تاسیس شده اند که ضمن معرفی انواع زخم ها از جمله زخم فشاری، تلاش می کنند تا اطلاعات لازم را در این زمینه به شما ارائه دهند. داشتن آگاهی لازم در رابطه با زخم های فشاری باعث می شود تا در صورت مواجه شدن آن بتوانید به ارائه بهترین عکس العمل ها بپردازید. در همین راستا قصد داریم تا زخم های فشاری را بیشتر مورد بررسی قرار دهیم و نکات مختلف را در این زمینه بررسی کنیم.
با زخم فشاری یا زخم بستر بیشتر آشنا شوید عدم تغییر وضعیت افراد در طولانی مدت باعث ایجاد زخمی به نام زخم فشاری خواهد شد. منظور از این حالت افرادی هستند که به هر دلیلی نمی توانند تحرک لازم را داشته باشند و تحت این شرایط زخم های گوناگونی بر روی سطح بدن آن ها رخ می دهد. در واقع این دسته از افراد هیچ گونه تحرکی را ندارند و به دلیل عدم تغییر وضعیت، زخم بستر یا همان زخم های فشاری بر روی بدن این افراد ظاهر می شود. حال این سوال پیش خواهد آمد که کدام نقاط بدن بیشتر در معرض ابتلا به زخم های فشاری هستند. طبق مطالعات صورت گرفته، آن بخش از پوست بدن افراد که فاصله کمتری را با استخوان دارد، بیشتری در معرض ابتلا به زخم های فشاری قرار می‌گیرد.
اگر در گذشته افرادی که به زخم فشاری یا زخم بستر مبتلا شده اند را مشاهده کرده باشید، متوجه ظهور این زخم بر روی پوست آن قسمتی که فاصله کمتری را با استخوان افراد دارد، خواهید شد. در واقع این قسمت از پوست به پوشش ناحیه های استخوانی می پردازند. دنبالچه، شانه، پشت بازو، باسن، مچ پا و … از جمله قسمت هایی به شمار می روند که بیشتر در معرض این زخم هستند. زخم بستر بیشتر برای افرادی که سکته مغزی کرده اند یا جراحی های مرتبط با لگن و پا را انجام داده اند، رخ می دهد. عدم توجه به این زخم می تواند منجر به بروز عفونت های شدید و حتی مرگ شود. بنابراین از عواقب زخم بستر نمی توان گذشت کرد.
چرا زخم فشاری به وجود می آید؟
قبل از این که به سراغ مسائل مختلف در رابطه با زخم فشاری برویم، باید بدانید که علت به وجود آمدن زخم فشاری چیست؟ فشرده شدن بیش از اندازه مویرگ های پوست و قرارگیری آن ها در برجستگی های مربوط به استخوان، منجر به بروز اتفاقاتی همچون زخم بستر می شود. افراد سالم به دلیل توانایی لازم همواره به تغییر وضعیت خود در حین خواب می پردازند تا پوست آن ها تحت عارضه های ذکر شده قرار نگیرد. با این حال هنگامی که وضعیت جسمانی نامطلوبی داشته باشید، مویرگ های پوست بیشتر تحت فشار خواهند ماند و در چنین شرایطی احتمال ابتلای شما به زخم بستر وجود خواهد داشت. قرارگیری یک فرد در یک حالت ثابت به مدت زمان طولانی باعث می شود تا زخم های فشاری به وجود بیایند. بنابراین اصلی ترین دلیل ظهور زخم بستر، عدم تحرک در خواب است.
سمپوزویم بهبود زخم در ایران کلینیک
سمپوزیوم بهبود زخم بهترین فرصت برای به‌روزرسانی دانش شماست.
طبقه بندی زخم فشاری یا زخم بستر
برای آشنایی هرچه بهتر با زخم فشاری نیاز است تا حتما به بررسی طبقه بندی زخم فشاری یا زخم بستر بپردازیم. در علم پزشکی زخم های فشاری به طبقات گوناگونی تقسیم بندی می شوند که آشنایی با هر یک از آن ها می تواند آگاهی شما را در این زمینه بیشتر کند. در ادامه با طبقات زخم های فشاری آشنا خواهیم شد. هر یک از افراد که به بیماری زخم بستر مبتلا شده اند، در یکی از این طبقات قرار خواهند گرفت.
- زخم فشاری درجه 1 خطری را برای افراد ندارد. معمولا این نوع زخم بستر دارای نشانه هایی همچون خارش، سرد و گرم بودن بیش از اندازه، متورم بودن یا قرمز شدن به میزان کم می باشد. همچنین در این دسته از افراد هنگامی که انگشت خود را بر روی یک ناحیه از بدن آن ها قرار می دهیم، پوست آن ها به سرعت به حالت اولیه باز نمی گردد.
- در زخم های فشاری درجه 2، لایه اولیه یا اپیدرم به طور کامل از بین خواهد رفت. در چنین شرایطی زخم موردنظر دارای مقدار بسیار کمی فرورفتگی می باشد. این فرورفتگی اغلب به رنگ های غیرطبیعی خواهد بود. در برخی از شرایط نیز پوست افراد در این حالت تاول می زند.
- زخم فشاری درجه 3 شرایط نسبتا بدتری را نسبت به درجه یک و دو دارد. در این زخم چربی که در قسمت زیرین پوست قرار گرفته به صورت کامل از بین رفته و همچنین زخم گودتر شده می شود. انتهای زخم در این شرایط از حالت بافت مرده با رنگ های غیرطبیعی برخوردار خواهد شد. در این حالت قسمت زیرین پوست سالم نیز آسیب می بیند.
- زخم بستر درجه 4 به عنوان بدترین حالت برای این زخم به شمار رفته که قسمت هایی همچون تاندون، استخوان و عضله قابل مشاهده خواهد بود. در این حالت قسمت انتهایی بافت زخم به راحتی قابل مشاهده است.
معمولا پزشکان در زخم های فشاری درجه 1 و 2 به سراغ جراحی نخواهند رفت. در زخم بستر درجه 3 و 4 امکان جراحی با توجه به صلاح دید پزشک وجود خواهد داشت.
علائم زخم های فشاری
برای این که بتوانید به تشخیص زخم فشاری بپردازید، باید هر یک از علائم این زخم را به خوبی بشناسید. علائم زخم فشاری شامل موارد گوناگونی می شوند که احتمال ظاهر شدن هر یک از آن ها وجود خواهد داشت. در ادامه این علائم را بررسی خواهیم کرد.
- احساس درد، سوزش بیش از حد یا خارش در محل آسیب دیده
- قرمز شدن محل زخم یا اطراف آن
- گرمای بیش از اندازه محل زخم
- ظهور بافت مرده یا نکروز
- انتشار بوی نامطبوع از زخم
- نرم تر شدن یا محکم تر شدن پوست نسبت به پوست های سایر اعضای بدن
- تغییر پیدا کردن رنگ پوست
راه های پیشگیری از زخم فشاری
برای جلوگیری از ظهور زخم فشاری یا بستر باید حتما زیر نظر پزشک به صورت مرتب معاینه شوید. پزشکان می توانند با ارائه راهکارهایی نوین به شما، تاثیرات مثبتی را در این پروسه بگذارند. با این حال راهکارهای دیگری نیز وجود دارند که با استفاده از آن می توان در پیشگیری از زخم های فشاری تاثیر مستقیمی را داشت.
- جا به جا کردن بیمار و تغییر وضعیت افراد هر دو ساعت یکبار
- برخورداری از رژیم غذایی بسیار سالم که حاوی پروتئین، ویتامین به میزان کافی است.
- استفاده از لیف های بسیار نرم یا اسفنج در حین استحمام
- مصرف کرم های مرطوب کننده
- خشک کردن مداوم قسمت های مختلف پوست و پاکیزه سازی آن ها
- عدم پوشش با لباس های بسیار تنگ
- استفاده از تشک های مواج
- صاف بودن لباس های فرد و همچنین خشک بودن آن
درمان زخم بستر چگونه است؟
برای این که بتوانید به رفع زخم فشاری یا بستر بپردازید، باید حتما با نحوه درمان این زخم به خوبی آشنا شوید. به صورت کلی روش های درمانی با توجه به شرایطی که زخم شما دارد، متفاوت خواهد بود. طبیعتا هرچه درجه زخم بالاتر باشد، از روش های درمانی موثرتری استفاده خواهد شد. با این حال در مرحله اول تمامی پزشکان تلاش خود را خواهند کرد تا فشار وارد شده بر روی محل زخم را بردارند. این فرآیند با ایجاد تغییر در پوزیشن خواب افراد صورت خواهد گرفت. برای مثال می توان برای تغییر وضعیت به سراغ تشک های سلولی یا تخم مرغی رفت. این تشک ها در بازار با نام مواج شناخته می شوند که تاثیر مستقیمی را در جلوگیری از فشار به مویرگ های پوست دارند.
پزشک شما برای درمان زخم فشاری می تواند از راهکارهای گوناگونی استفاده کند. از جمله درمان های متداول در سال های گذشته که میزان استفاده از آن ها بسیار زیاد بوده است می توان به پانسمان های تخصصی، دبیدرمان، بازسازی بافت تخریب شده، وکیوم تراپی و … اشاره داشت. هر یک از روش های فوق نتایج تاثیرگذاری را در رفع زخم های فشاری خواهند داشت.
زخم های فشاری را جدی بگیرید!
یکی از مسائل مهمی که بسیاری از مردم جهان به آن توجه ندارند، میزان اهمیت بسیار بالای زخم فشاری است. زخم های فشاری می توانند عوارض سنگینی را در پی داشته باشند و در بسیاری از شرایط منجر به مرگ افراد شوند. بنابراین این بیماری را حتما جدی بگیرید و به هیچ عنوان از درمان به موقع آن غافل نشوید. هنگامی که شرایط زخم شما حاد تر شود، پروسه درمانی شما سخت تر خواهد شد و به همین دلیل باید درمان طولانی تری را سپری کنید.
